جزیره عید پاک، واقع در اقیانوس آرام و متعلق به شیلی، به خاطر مجسمههای بزرگ خود به نام مویی شناخته میشود. این مجسمهها که معمولاً از سنگهای آتشفشانی ساخته شدهاند، نشاندهنده فرهنگ و تمدن رها شده جزیره هستند و از نظر باستانشناسی و فرهنگی اهمیت بالایی دارند. اما سوالی که همیشه مطرح شده این است که چگونه این مجسمههای سنگی که وزن آنها گاهی به چند تن میرسد، به مکانهای فعلی خود منتقل شدهاند؟
تحقیقات اخیر به سرپرستی یک تیم باستانشناس نشان میدهد که مجسمههای مویی ممکن است بهوسیله تکنیکها و روشهایی به مکانهای کنونی خود حرکت کردهاند که قبلاً مورد توجه قرار نگرفته بودند. یکی از این روشها شامل استفاده از حرکات موزون و جمعیت بود که به مجسمهها کمک میکرد تا بر روی زمین حرکت کنند. آنها با استفاده از طنابها و تکنیکهای خاصی میتوانستند این مجسمهها را به جلو هدایت کنند.
در گذشته، فرض میشد که مجسمهها تنها با استفاده از چرخهای ساده یا بهوسیلهٔ وسایل ابتدایی جابجا شدهاند. اما تا بهحال هیچ مدرکی دال بر این موضوع بهدست نیامده و بسیاری از محققان به این نتیجه رسیدهاند که فرضیات موجود در این زمینه ناکافی است. در حالی که پژوهشهای جدید نشان میدهند که تواناییهای فنی و سازماندهی اجتماعی جمعیت قدیمی جزیره میتوانسته تسهیلکنندهی جابجایی این مجسمههای بزرگ باشد.
محلهای مختلفی در جزیره، که در آنها این مجسمهها قرار دارد، نشاندهندهٔ جابجاییهای وسیع و قابل توجه هستند. این جابجاییها نه تنها چالشهای فنی را مطرح میکنند، بلکه بیانگر همکاریهای اجتماعی قابل توجه در آن زمان نیز هستند. بسیاری بر این باورند که ساخت مجسمههای مویی نمایانگر هویت فرهنگی و اقتصادی جامعه جزیره بوده است و این فرآیند جابجایی احتمالاً بهعنوان یک رویداد مهم اجتماعی نیز در نظر گرفته میشده است.
این یافتهها به ما کمک میکنند تا بتوانیم تصویر جامعتری از گذشتهی فرهنگی جزیره عید پاک بهدست آوریم و درک بهتری از زندگی روزمره و فعالیتهای اقتصادی ساکنان آن زمان پیدا کنیم. در این راستا، بررسیهای دقیقتری در مورد منابع سنگی، تأمین غذا و نیازهای اجتماعی نیز میتواند به ما اطلاعات مفیدی در مورد نحوهی تعامل اجتماعی و اقتصادی ساکنان جزیره بدهد.
این تحقیق نه تنها ادبیات علمی موجود در زمینه فرهنگهای باستانی را غنیتر میکند بلکه به شگفتیهای بشر از تواناییهایش در زمانهای باستان اشاره میکند. شگفتیها و سوالاتی که پیرامون جابجایی این مجسمهها وجود دارد، همچنان یکی از جذابترین موضوعات در پژوهشهای باستانشناسی به شمار میرود و انتظار میرود که پژوهشگران بیشتری به تداوم این تحقیقات بپردازند.
پس زمینه
جزیره عید پاک که به صورت محلی با نام رپا نوئی هم شناخته میشود، در نیمه راه بین شیلی و تاهیتی قرار دارد و به خاطر مجسمههای عظیمش، به ویژه مجسمههای مویی، شهرت یافته است. این مجسمهها در قرنهای گذشته توسط ساکنان بومی جزیره ساخته شدهاند و نشاندهنده اعتقادات و فرهنگ آنها هستند. جابجایی این مجسمهها موضوع بسیاری از پژوهشهای باستانشناسی بوده و سبب گمانهزنیهای مختلفی پیرامون روابط اجتماعی و فناوریهای چندهزار سال پیش در این جزیره شده است.