دولت ایالات متحده تحت رهبری دونالد ترامپ اعلام کرد که آماده است تا آزمایش تسلیحات هستهای را از نو آغاز کند. این اقدام به عنوان بخشی از برنامههای جدید نظامی و امنیتی ایالات متحده تلقی میشود و در واقع پیامی به جامعه بینالمللی است که نشاندهنده تغییرات سیاست خارجی این کشور است.
ترامپ در سخنانی اعلام کرد که این تصمیم در پاسخ به دیگر کشورهایی مثل چین و روسیه اتخاذ شده است که به گفته وی، در زمینه توسعه تسلیحات هستهای و افزایش توانمندیهای نظامی خود همچنان به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافتهاند.
این خبر به شدت مورد توجه و بحث قرار گرفته است و تحلیلگران بر این باورند که چنین اقدامی میتواند به افزایش تنشها در سطح جهانی منجر شود. کارشناسان متعددی درباره عواقب این تصمیم بر ثبات جهانی و روابط دیپلماتیک هشدار دادهاند.
- آزمایش تسلیحات هستهای به معنای آن است که ایالات متحده ممکن است در پی بازنگری و تقویت زرادخانه هستهای خود باشد.
- تشدید تنشها و رقابتهای نظامی بین کشورها میتواند گریبانگیر چین، روسیه و ایالات متحده شود.
- تصمیمات این چنینی ممکن است منجر به کاهش تلاشها برای برقراری صلح و توافقهای عدم اشاعه هستهای گردد.
- گزارشهای اخیر نشان میدهد که سایر کشورها ممکن است واکنشهای تندی به این تصمیم نشان دهند که هم باعث افزایش زرادخانههای نظامی این کشورها خواهد شد.
پس زمینه
آزمایش تسلیحات هستهای مسئلهای است که چندین دهه بر روابط بینالملل تأثیر گذاشته است. در طول جنگ سرد، کشورهای متعددی به آزمایش تسلیحات هستهای پرداخته و این امر به یک رقابت تسلیحاتی در سطح جهانی انجامید. از زمان پایان جنگ سرد، تلاشهای زیادی برای کنترل و کاهش تسلیحات هستهای و جلوگیری از اشاعه آنها صورت گرفته است. با این وجود، با ورود به دههای جدید و ظهور قدرتهای جدید، دوباره بحث بر سر زرادخانههای هستهای داغتر شده است و مواضع کشورهای مختلف در این زمینه در حال تغییر است.
توافقنامههایی نظیر معاهده عدم اشاعه تسلیحات هستهای (NPT) در تلاش برای کاهش خطرات ناشی از تسلیحات هستهای به امضا درآمده است. اما بیتوجهی برخی کشورها به این توافقنامهها و توسعه تسلیحات هستهای از سوی دیگر کشورها نگرانیهای مضاعفی را ایجاد کرده است.
دولت ترامپ به طور خاص بر روی «آمادهسازی برای تهدیدات در حال ظهور» تأکید کرده و به همین دلیل است که شاهد تغییرات عمدهای در سیاستهای نظامی آمریکا و افزایش فشار به کشورهایی هستیم که در حال حاضر به توسعه تسلیحات هستهای مشغولاند.
واکنشها به این تصمیم هم در داخل ایالات متحده و هم در سطح بینالمللی متفاوت بوده است. بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران در داخل کشور ابراز نگرانی کردهاند که این اقدام ممکن است بودجه نظامی کشور را افزایش دهد و بر مسائل اقتصادی و اجتماعی تأثیر منفی بگذارد.
در سطح بینالملل، کشورهای مختلف نظیر کره شمالی، ایران و کشورهای اروپایی به شدت به این اقدام واکنش نشان دادهاند و بر این باورند که این تصمیم میتواند موجب بیثباتی و تشدید تنشها شود. در این میان، چین که یکی از رقبای اصلی ایالات متحده به شمار میرود، کاملاً به این موضوع واکنش نشان داده و خواهان اقدامات دیپلماتیک و گفتگوهای جدیتری در این مسیر شده است.
نگرانیهای بینالمللی در این زمینه به حدی شدید شده که برخی از کشورها خواهان برگزاری نشستهای اضطراری برای بررسی وضعیت موجود و چارهاندیشی در این زمینه هستند. به عبارت دیگر، واکنشها به این تصمیم نه تنها در عرصه دیپلماتیک بلکه در عرصه نظامی و اقتصادی نیز قابل مشاهده است.
در نتیجه، باید دید که چگونه این تغییرات در سیاستهای نظامی ایالات متحده تأثیری بر امنیت جهانی خواهد داشت و آیا این اقدام میتواند به عنوان محرکی برای سایر کشورها در جهت تقویت زرادخانههای هستهایشان عمل کند یا خیر.